Literatuur
Bijbelteksten

Vlas

Vlas (Linum usitatissimum) is een plant uit de vlasfamilie (Linaceae) met blauw en wit bloeiende rassen.

Bijbel

In de Bijbel komen we regelmatig פּשׁתּה "vlas" (Linum usitatissimum) tegen. Zo wordt van de vlijtige vrouw gezegd dat "Zij zoekt wol en vlas, en werkt met lust harer handen." (Spr 31:13), de vlas was samen met de wol een van de belangrijkste grondstoffen om kleding te maken, vandaar dat de profeet Hosea als een waarschuwing zei "Ik zal wegrukken Mijn wol en Mijn vlas, dienende om haar naaktheid te bedekken.". Niet alleen voor de kleding van de mens werd vlas gebruikt, maar ook voor de tabernakel werden verschillende linnen kleden gemaakt.

Terminologie

Het woord vlas פִּשְׁתֶּה komt van de in de Bijbel niet voorkomende stam פָּשַׁת en is te vergelijken met het Arabische فَشَّ "door elkaar schudden", waarmee ook katoen wordt aangeduid. Soms wordt in plaats van pesheth en pishtah het Akkadische kitu, het Foenicische kittan en het Arabische kettan gebruikt, waarmee zowel "vlas" als "katoen" wordt aangeduid.
— פִּשְׁתֶּה [in Thes פֵּשֶׁת] komt met suffix פִּשְׁתִּי voor in Hosea 2: 7, 11 ; en פִּשְׁתָּה mv. פִּשְׁתִּים vr. in Jes. 19:9. In het enkelvoud komt vlas voor in Ex. 9:31; in het meervoud in Lev. 13:47; Deut. 22:11; Jes. 19:9; Jer. 13:1. פִּשְׁתֵּי הָעֵץ Joz. 2: 6, vlasstoppelen, Katoen, (zowel vlas als katoen worden in het Syrisch en Arabisch met het zelfde woord aangeduid, ىُتُنُ); maar wordt in de LXX., Vulg., Syr. vertaald met vlasstoppelen.
— Het woord פִּשְׁתָה כֵהָה in Jes. 42:3; 43:17 is een "kwijnende vlaspit", waarbij Foster (De Bysso Antiqu., p. 63) denkt dat פִּשְׁתֶּה een Egyptisch leenwoord is, van ϢΕΑΤΣΙ, lett. "een draad plant", met de toevoeging pi.

Botanie

Vlas (Linum usitatissimum) is een plant uit de vlasfamilie (Linaceae) met blauwbloeiende en witbloeiende rassen. De plant wordt gemiddeld 80 tot 120 cm lang.

Gebruik

Vlas wordt verwerkt tot linnen en wordt dan gebruikt voor kleding, stof, en lampenpitten.

Verwerking tot linnen

De vlas wordt geoogst als het in volle bloei stond, waarbij ze in de meeste gevallen uitgetrokken werden in plaats van gesneden omdat de sterkste vezels het dichtst bij de wortels zitten. Vervolgens worden ze in kleine bundels gebonden en in het water gelegd, de zogenaamde roting-baden, tot het houtachtige gedeelte was zachtgeworden. Vervolgens worden de vezels van de stam verwijderd en te drogen gelegd. Om de vezels van de stam te verwijderen zijn twee dingen nodig. Eerst wordt het vlas gebroken (braken of zwingelen) door een houten handel en een geribd bord, of door geribde draaiende rollers. Hierbij werd het houtachtige gedeelte verpulverd en verwijderd van de vezels. Daarna wordt het vlas gehekeld, dat is bewerkt met een ijzeren kam. De fijnere vezels worden verkregen door het meermalen hekelen met steeds fijnere kammen. Het zo verkregen materiaal wordt tot draden gesponnen welke dan gebruikt kan worden voor de productie van kleding, gordijnen, zakdoeken of wat dan ook. Dit gehele proces neemt een aantal weken in beslag.

Geschiedenis

Reeds sedert drieduizend jaar voor onze jaartelling waren er al in Egypte vlasculturen.

Uit dezelfde tijd ongeveer weet men door opgravingen van Zwitserse paalwoningen, dat vlas werd gebruikt. Ook de Romeinse schrijver Tacitus, die een werk over Germania schreef, beschrijft linnen kleding van de Germanen.

Ook in de Gezer kalender wordt vlas genoemd ("een maan uithakken van het vlas").

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!