Literatuur
Bijbelteksten

Geboden (tien)

De tien geboden of tien woorden kan men beschouwen als de grondwet ten opzichte van de andere wetten.

Bijbel

In deze 10 geboden uit het Oude Testament wordt aangegeven hoe wij mensen moeten zouden moeten leven, een reden om eens dieper hierop in te gaan.

Als eerste valt op dat in het Oude Testament niet gesproken wordt van de Tien Geboden maar van עֲשֶׂ֖רֶת הַדְּבָרִֽים ^asèrèt hadd^ebarim de "Tien Woorden" (Ex. 34:28; Deut. 4:13; 10:4). In de Septuaginta (LXX), de eerste Griekse vertaling van het Oude Testament wordt dit vertaald met τοὺς δέκα λόγους tous deka logous en τὰ δέκα ῥήματα ta deka rhèmata. Vroeg christelijke schrijvers, zoals Irenaeus en Clemens Alexandrinus, gaven dit weer met de term Dekaloog (dekalogos).

Interessant is dat de gebruikte Hebreeuwse term dabar "woord" ook de betekenis heeft van een "bevel" en een "gebod" (Spr 13:13) welke vaak met een enkel woord kan worden weergegeven (Ga!, Kom!, Hier!, Weg!, Stop!). En als we de Tien Geboden lezen, dan is het duidelijk dat het inderdaad om wetten of geboden gaat. Zo wordt in Exodus 24:12 gesproken over tora en miswa en in Markus 10:19 over entolai.

Omdat God deze regels van het verbond Zelf op 2 stenen tafels heeft gegraveerd (Ex 24:12; 31:18; 32:16) zien we dat de Tien Geboden ook namen hebben gekregen als "getuigenis" (Ex 25:16), "tafels van de getuigenis" (Ex 31:18) en "tafels van het verbond" (Deut 9:9; 11:15).

Bij de Joden zijn ze een integraal onderdeel van de Mozaïsche wetgeving en men ziet dan ook dat deze niet afzonderlijk worden genoemd in de 613 Joodse wetten. Christenen willen ze als een soort 'grondwet' zien voor alle andere wetgeving in de Pentateuch.

Overzicht tien geboden

2 Ik ben de HEERE uw God, Die u uit Egypteland, uit het diensthuis, uitgeleid heb.

3 Gij zult geen andere goden voor Mijn aangezicht hebben.

4 Gij zult u geen gesneden beeld, noch enige gelijkenis maken, van hetgeen boven in den hemel is, noch van hetgeen onder op de aarde is, noch van hetgeen in de wateren onder de aarde is.

5 Gij zult u voor die niet buigen, noch hen dienen; want Ik, de HEERE uw God, ben een ijverig God, Die de misdaad der vaderen bezoek aan de kinderen, aan het derde, en aan het vierde lid dergenen, die Mij haten;

6 En doe barmhartigheid aan duizenden dergenen, die Mij liefhebben, en Mijn geboden onderhouden.

7 Gij zult den naam des HEEREN uws Gods niet ijdellijk gebruiken; want de HEERE zal niet onschuldig houden, die Zijn naam ijdellijk gebruikt.

8 Gedenkt den sabbatdag, dat gij dien heiligt.

9 Zes dagen zult gij arbeiden en al uw werk doen;

10 Maar de zevende dag is de sabbat des HEEREN uws Gods; dan zult gij geen werk doen, gij, noch uw zoon, noch uw dochter, noch uw dienstknecht, noch uw dienstmaagd, noch uw vee, noch uw vreemdeling, die in uw poorten is;

11 Want in zes dagen heeft de HEERE den hemel en de aarde gemaakt, de zee en al wat daarin is, en Hij rustte ten zevenden dage; daarom zegende de HEERE den sabbatdag, en heiligde denzelven.

12 Eert uw vader en uw moeder, opdat uw dagen verlengd worden in het land, dat u de HEERE uw God geeft.

13 Gij zult niet doodslaan.

14 Gij zult niet echtbreken.

15 Gij zult niet stelen.

16 Gij zult geen valse getuigenis spreken tegen uw naaste.

17 Gij zult niet begeren uws naasten huis; gij zult niet begeren uws naasten vrouw, noch zijn dienstknecht, noch zijn dienstmaagd, noch zijn os, noch zijn ezel, noch iets, dat uws naasten is.

Joodse indeling

Tombe van Esther, Tien geboden

1. Ik ben de Eeuwige uw God die u uit het land Egypte, uit het diensthuis, geleid heb.
2. Gij zult geen andere goden voor Mijn aangezicht hebben.
3. Gij zult de naam van de Eeuwige uw God, niet ijdel gebruiken.
4. Gedenk de Shabbat, dat gij die heiligt.
5. Eert uw vader en uw moeder.
6. Gij zult niet doodslaan.
7. Gij zult niet echtbreken.
8. Gij zult niet stelen.
9. Gij zult geen valse getuigenis spreken tegen uw naaste.
10. Gij zult niets begeren dat van uw naaste is.

Andere indelingen

De indeling van de 10 geboden geeft altijd weer verwarring. Dit heeft te maken met welk commentaar men gebruikt. Als we de teksten in Exodus 20 en Deuteronomium 5 bekijken dan zien we dat de Rooms-Katholieken en de Lutheranen een andere indeling hanteren als de Grieks Orthodoxen en de Gereformeerden en ook de Joden hanteren afwijkende indeling.

Kijken we in de geschiedenis dan zien we dat ongeveer 100 n.C. er een vaste indeling is, daarvoor zien we dat er volgens de oorspronkelijke accentuatie de 10 geboden verdeeld zijn over 13 verzen, door de later toegevoegde accentuatie zijn de 13 verzen, waarschijnlijk in verband met de voorlezing in de synagoge, teruggebracht naar 10 (wat is het getal der geboden).

Schematisch krijgen we dan het volgende overzicht:

Aangemaakt op 13 november 2005, laatst bijgewerkt 11 juni 2021

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!