Literatuur
Bijbelteksten

Kain

Kain (Hebreeuws Κάϊν ^G2535, Grieks קַיִן ^H7014), Oudste zoon van Adam en Eva,

Bijbel

Kain & Abel

Kaïn was de oudste zoon van Adam en Eva. Pleegde de eerste moord, door zijn broer te vermoorden.

Verbanning van Kaïn

In Genesis 4 wordt de geschiedenis van Kaïn en Abel beschreven. Wat opvalt is de manier hoe de hoofdpersonen worden geïntroduceerd. Nadat Adam "de mens" seks had met Eva "de moeder van alle levenden" werd Kaïn "verworvene, grondvester" geboren. Eva's juichkreet "ik heb het leven geschonken aan een man" na Kaïns geboorte staat in schril contrast met de geboorte van Abel wie ze de naam "niets" gaf. De betekenissen van de namen zijn belangrijk in de rest van het verhaal.

De grondvester Kaïn wordt een degelijke landbouwer, terwijl de nietsnut Abel het onzekere en verachte nomadische beroep van een schaapherder neemt. Het ligt dan ook voor de hand dat een familievete niet uit kan blijven. Op een dag brengen de beide broers een offer aan de Heer, waar blijkt dat de Heer het offer van de geslaagde Kaïn afwijst, bestaande uit enkele voortbrengselen van zijn landbouw (die hij kon missen?), terwijl het offer van Abel, die met uiterste zorg de mooiste eerstgeboren dieren van zijn kudde heeft geselecteerd, wel wordt aangenomen. Niet de gift van de geslaagde zakenman, maar het offer van de mislukkeling wordt aangenomen.

En zoals vaker gebeurd met mensen die menen dat ze macht hebben en worden afgewezen, wordt er gezonnen op wraak. Ondanks de waarschuwingen dat de "zonde bij de deur op loer ligt", verzuurd Kaïn in zijn denken. Kaïn kijkt steeds donkerder, kan de mensen niet meer recht in de ogen kijken (vs. 6). Via een list lokt Kaïn zijn broer naar het veld, ver weg van de bewoonde wereld om daar zijn misdaad te volbrengen: de allereerste moord. Op navraag van God hoe het met zijn broer Abel is, volgt de leugen. Ondertussen verdampt het rode bloed van Abel (de betekenis van Abel is ook "damp") in de rode aarde (denk aan de betekenis van Adam -> Edom -> rode aarde). Het nietige leven van Abel is in alle ijlheid verdwenen.

Zoals de Engelsen indertijd de criminelen verbanden naar Australië, zo wordt nu ook Kaïn verbannen. Hadden zijn ouders reeds door hun zonden hun doel gemist en daarom verbannen uit het paradijselijke "hof van Eden" naar een woeste en onvruchtbare omgeving, Kaïn wordt naar een nog ergere omgeving gestuurd. Hij moet zich vestigen in Nod "Dwaalspoor", hij wordt naar een land gestuurd waar de dolenden, zij die geen thuisbasis hebben, wonen. Let op de vloek die God vlak daarvoor over Kaïn had uitgesproken "Dolend en dwalend zul je over de aarde gaan" (vs. 12).

We zien dat Kaïn een speciale Ausweis, een vrijpas, ontvangen had dat niemand hem doden mocht, maar het leven in een onontgonnen en onbewoond land als Nod moet een verschrikking zijn geweest. Als we kijken naar de eerste ballingen in Australië, geeft dat een goede indruk hoe Kaïn zich gevoeld moet hebben. Geen enkele faciliteit was aanwezig, voedsel moest met veel moeite vergaard worden, de kans op hongersnood was groot. In deze wildernis moest een nieuw bestaan worden opgebouwd, er wordt gepoogd zekerheid te krijgen door een stad te bouwen en de eerste Currency kinderen (=de kinderen van verbannen misdadigers; cf. R. Ward & K. McNabb, ‘The Nature and Nurture of the First Generation of Native Born Australians’ in Historical Studies , vol 10, no 39, Nov, 1962, pp 289-93; B. Earnshaw, ‘The Colonial Children’ in Push from the Bush , vol 9, July, 1981, pp 28-43) worden geboren. Het kon niet anders dan dat deze kinderen in deze hardvochtige omgeving harde mensen werden. Kenmerkend is de uitroep van Lamech "Ik sloeg een man dood omdat hij mij verwondde en een jonge knaap omdat hij mij een striem toebracht. Kaïn wordt zevenmaal gewroken, Lamech zevenenzeventig maal!" (vs. 23-24).

Desniettemin waren ze inventief, wisten hoe ze metaal moesten smeden, fokten vee en op een gegeven moment hadden ze de luxe om zelfs muziekinstrumenten te maken. Het prototype van het "Europese experiment" begon zijn vruchten af te werpen, het begin van een nieuwe cultuur in het land der dolenden.

Geslachtsregister

Qua namen is er in sommige gevallen een opvallende gelijkenis tussen het geslachtsregister van Kaïn en die van Seth:

Een verklaring kan zijn 1) dat deze namen toen gangbaar waren en daarom verder niet erachter gezocht moet worden. 2) Het was van oorsprong hetzelfde geslachtsregister, echter dan is het vreemd dat die niet geheel overeenkomt en dat de volgorde anders is.

Jodendom

Volgens Jub. 4:9 heette zijn vrouw Âwân die Henoch baarde.

Vrouw van Kaïn

Vaak wordt aangehaald dat er naast Adam, Eva en hun kinderen nog meerdere mensen op de Aarde rondliepen. Want betogen ze hoe had Kaïn anders aan zijn vrouw kunnen komen. Hierbij vergeten ze dat Adam en Eva nog meer kinderen kregen (Gen. 5:4), dan die alleen in de Bijbel worden genoemd. Daarnaast is het totaal niet onmogelijk dat Kaïn één van zijn zusters tot vrouw nam, want we zien dat ook Abraham zijn (half)zuster Sara tot vrouw nam (Gen. 11:29; 20:12).

Overig

In de roman Demian van Hermann Hesse (1919) wordt het leven beschreven van de jongeling Sinclair vanaf de prepuberteit tot ca. 25-jarige leeftijd, waarin hij van een verlegen en veiligheid zoekend kind, opgroeit tot iemand die vertrouwd is met mystiek. Al jong maakt Sinclair kennis met de vreemde, iets oudere maar veel wijzere Max Demian, die het teken van de Bijbelse figuur Kaïn draagt. Later blijkt ook Sinclair dit teken van anders zijn te bezitten. Na vertrek uit de vertrouwde stad van zijn ouders komt Sinclair onder de invloed van een organist, Pistorius, die zich verdiept in allerhande oude mythologie. Terug in zijn geboortestad ontmoet Sinclair Demian opnieuw, en maakt hij kennis met de moeder van Demian, Frau Eva, zijn grote liefde maar ook moederfiguur, die hij al vaak in zijn dromen had ontmoet. Sinclair is echter niet in staat haar liefde voldoende te roepen. Het boek eindigt met een oorlog. Sinclair en Demian zijn zwaargewond, en Demian neemt afscheid met een kus namens zijn moeder.

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!