Literatuur
Bijbelteksten

Samaritaanse vrouw

De Samaritaanse vrouw is een persoon in het Nieuwe Testament met wie Jezus een gesprek had.

Bijbel

De ontmoeting van Jezus met de Samaritaanse vrouw wordt alleen in Johannes 4 verhaald.

De geschiedenis heeft vanuit Joods oogpunt een aantal vreemde aspecten. Als eerste zien we dat Jezus en Zijn discipelen van Jeruzalem door het gebied van de Samaritanen naar Galilea gaat (Joh. 4:3-4), wat al op zich vreemd is daar dit niet de gewoonte is omdat Joden de Samaritanen meden (cf. vs. 9), niet alleen omdat ze geen Joden waren (Ezra 4:9-10) maar ook omdat ze een eigen geloof hadden gemaakt op basis van de eerste vijf boeken van de Bijbel (cf. 2 Kon. 17:29; zie ook hieronder). Daarnaast is het vreemd dat Jezus, als man, daar een vrouw ontmoet en aanspreekt terwijl niemand anders aanwezig is. Dit ging tegen de toenmalige gewoonten in.

Sichem bron

Ook het tijdstip is vreemd, het zesde uur (vs. 6) komt volgens onze tijdrekening overeen met 12 uur en in veel commentaren wordt vermeld dat dit op het heetst van de dag was en niet het normale tijdstip om water te putten (wat voornamelijk of 's ochtends vroeg of 's avonds laat was). Dat het hier meer om het tijdstip ging dan dat het dan heet was blijkt uit het feit dat verderop we lezen dat het vier maanden voor de oogsttijd was (vs. 35). De oogstperiode in Israël is een stuk eerder dan in Nederland, wat we kunnen baseren op de twee oogstfeesten Pesach, in maart/april (Lev. 23:10, 15; Deut. 16:9), en het wekenfeest, in mei/juni, worden gevierd. Het was dus ergens rondom december, midden in het regenseizoen, dat deze geschiedenis zich afspeelde en het dus niet bepaald warm hoefde te wezen. Het noemen van het tijdstip lijkt dan ook eerder te slaan op het feit dat de vrouw de mensen wilde ontlopen.

De reden hiervoor blijkt als Jezus aan de vrouw vraagt om haar man te halen (vs. 16) en zij bekent dat ze geen man heeft. Jezus merkt dan feilloos op dat dit klopt omdat ze al vijf mannen heeft gehad en dat degene bij wie ze nu woont niet haar man is (vs. 18). Blijkbaar omdat deze vrouw zoveel mannen heeft gehad, wil ze de anderen mensen uit haar dorp ontlopen. Soms wordt als reden aangehaald dat ze een overspelige was (R. Simms, p. 1), echter nergens noemt Jezus haar een zondares. Er zijn dan ook verschillende redenen te bedenken waarom ze vijf mannen heeft gehad. Zo is het mogelijk dat ze geen kinderen kon krijgen en een grote schande was in die tijd en dat ze daarom door haar mannen was weggestuurd met een scheidbrief (cf. Deut. 24:1ev.). Een andere mogelijkheid is dat ze meermalen weduwe is geworden en is gelost (cf. Mark. 12:19ev.), waarbij uiteindelijk er niemand meer was om haar te lossen en dat deze zesde man met wie ze nu samenleeft haar verzorgt (voor andere verklaringen zie vs. 18).

In ieder geval er ontstaat een gesprek, waarbij 'levend water' de aanleiding is. De Jakob's bron, of bron van Sichar, was een put waar vers water (=levend water) uit borrelde en te prefereren was boven stilstaand water omdat het gezonder is. Al snel verandert het gesprek in het echte levende water dat Jezus kan geven. Vaak wordt gesteld dat deze vrouw ongeletterd is (Herschepping, Samaritaanse vrouw), mogelijk omdat Jezus zegt "U aanbidt wat u niet weet" (vs. 22), echter uit het hele gedeelte blijkt dat de vrouw zeer goed op de hoogte is van haar geloof, dat ze weet dat er een Messias komt (vs. 25; cf. Deut. 18:15ev.). Het punt is dan ook dat Jezus hier aanhaalt dat de Joden iets anders geloven dan de Samaritanen. Deze laatsten accepteerden alleen de eerste vijf boeken van de Bijbel (Samaritaanse Pentateuch), terwijl de Joden in de gehele Tenach (Oude Testament) geloofden.

Door het gesprek komt de vrouw tot geloof en gaat als eerste niet-Joodse het Evangelie verkondigen in haar dorp (vs. 28ev.) en met succes, daar daarna ook haar dorpsgenoten tot geloof komen (vs. 39ev.).

Aangemaakt 3 februari 2020

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!