Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Koorleider, Opperzangmeester of dirigent. In de Bijbel vooral bij Psalmen in de constructie 'voor de koorleider' (Hebreeuws לַמְנַצֵּ֣חַ, לַמְנַצֵּ֥חַ van נָצַח H5329).
De aanduiding לַמְנַצֵּ֣חַ ,לַמְנַצֵּ֥חַ la-menatstseach komt meermalen voor in de Bijbel (55x). Traditioneel wordt het vertaald met “voor de koorleider”, maar ook dan is niet altijd duidelijk wat ermee bedoeld wordt. In combinatie met de muziekaanwijzingen (cf. Technische uitdrukking Psalmen) welke vaak in hetzelfde vers worden gebruikt lijkt het nog wel logisch, maar soms komt de uitdrukking ook zelfstandig voor (bv Ps. 51:1). Op zo’n moment is niet duidelijk wat er met de opmerking bedoeld wordt.
Niet te verwarren met de חזן chazan (voorzanger) in de synagogale eredienst welke pas in veel latere tijd kwam.
De term 'voor de koorleider' is in het Hebreeuws de piel van נָצַח H5329 "leiding geven" en komt veelvuldig voor in de psalmen (Ps. 4:1; 5:1; 6:1; 8:1; etc.; Hab. 3:19). Echter komt ook voor als "leidinggevende, die leiding geven" bij bv. de tempel (2 Kron. 2:2, 18; Ezra 3:8-9) en doet vermoeden dat in de psalmen het opgevat moet worden als die leiding geven aan de zang en dat de term in het opschrift te maken heeft met de leider van de muziek (SBOT).
In de Septuagint veelal vertaald met εις το τέλος "tot het einde". De Griekse versies van de tweede eeuw na Christus, Hiëronymus, en de Septuagint van Habakuk 3:19, interpreteren het woord allemaal in de zin van de Aramese wortel נֶצַח H5331 wat "altijd, zegevierend" betekent. Dit zien we ook terug in 1 Corinthiërs 15:54, waar het Hebreeuws van Jesaja 25:8 ('Hij heeft de dood/voor altijd verslonden') is geworden tot 'De dood is verslonden in overwinning' (N.H. Smaith, p. 30).
De chazan (Hebreeuws חזן) is de voorzanger in de synagogale eredienst.
Na de verwoesting van de tempel in Jeruzalem toen de meeste Joden niet (meer) bekend waren met gebeden ontstond de behoefte aan een gebedsleider om deze gebeden namens hen te reciteren. Deze gebedsleider kan als een voorloper van de chazan worden beschouwd. Geleerden dateren de vroegste historische verwijzing naar een chazan als muzikaal leider in de synagoge van rond de 6de eeuw. De titel zelf kwam echter pas aan het begin van de 18de eeuw in Europa voor als verwijzing naar een formeel geestelijk lid.
Pas in de laatste decennia is de rol van de chazan geprofessionaliseerd, met formele opleidingsinstituten die tot wijding leiden.
Een bekende chazan was Hans Bloemendal (Wikipedia, zie Youtube waar diverse stukken van hem zijn gepubliceerd).
Aangemaakt 2 september 2022
     |
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!